اصلاح و به ‌روزرسانی رصدخانه خیام سازمان فضایی ایران

رصدخانه خیام سازمان فضایی ایران با هدف ترویج، توانمند سازی و انجام پژوهش درزمینه نجوم و اخترفیزیک در ایران در سال 1390 و در پایگاه فضایی ماهدشت واقع در استان البرز افتتاح گردید. در طول مدت بهره‌برداری از این رصدخانه ضمن اخذ داده‌های متعدد از اجرام سماوی که منجر به تولید مقالات علمی پژوهشی در همکاری با دانشگاه‌ ها و مؤسسات نجومی شده بود، دوره ‌های آموزشی و ترویجی قابل‌توجهی برگزار شد که در خلال آن‌ها ده ‌ها دانشجو و پژوهشگر نجوم به انجام فعالیت‌های عملی دقیق در حوزه نجوم رصدی پرداختند. با این‌حال به دلیل وجود برخی کاستی‌ها در سامانه‌ های مکانیکی گنبد رصدخانه و نامناسب بودن زیرساخت‌های فعالیت در این رصدخانه، امکان استفاده و بهره‌برداری از آن آن‌گونه به ‌طور کامل مهیا نگردید. به ‌علاوه اینکه توسعه فناوری ‌ها درزمینه آشکارسازها نیاز به بروزرسانی زیرساخت‌های این رصدخانه را بیش‌ازپیش مشخص می‌کرد. در همین راستا و همچنین با توجه به نیاز به تکمیل زنجیره ارزش صنعت فضایی در کشور و ایفای نقش مؤثر رصدخانه خیام در پایش اجرام نزدیک زمین و پسماندهای فضایی، سازمان فضایی ایران نسبت به اصلاح و به‌روزرسانی رصدخانه مذکور اقدام نموده است که در آینده نزدیک در حالت عملیاتی به بهره برداری خواهد رسید.
اصلاحات صورت گرفته در رصدخانه خیام شامل تعویض گنبد رصدخانه با نمونه استاندارد و با دقت ساخت 0.002+- در انحناهای رصدخانه می‌گردد. گنبد جدید رصدخانه خیام مجهز به سامانه بروز مکاترونیکی است که قادر است مختصات قرارگیری دریچه گنبد را گزارش نموده و با پایش شرایط محیطی در رصدخانه خیام از تجهیزات رصدی در برابر شرایط ناپایدار جوی حفاظت نماید. همچنین این گنبد قابلیت کنترل از طریق کامپیوتر را دارد که از این حیث می‌توان آن را نخستین گنبد رصدخانه‌ای در ایران با سامانه کنترل متصل به کامپیوتر دانست. در خلال ساخت گنبد رصدخانه خیام که توسط یکی از شرکت‌های داخلی صورت گرفته است، برخی توانمندی‌های داخلی در ساخت چنین ابزارهایی به مرحله تجاری شده درآمدند که این مهم یکی از دستاوردهای اجرای پروژه مذکور است.
علاوه بر اصلاح سامانه حرکتی رصدخانه خیام، برخی از تجهیزات نورسنجی و آشکارسازی این رصدخانه نیز بروزرسانی خواهند شد و فضای رصدخانه مورد به سازی قرار خواهد گرفت. با انجام این اصلاحات رصدخانه خیام سازمان فضایی ایران قادر خواهد بود تا بیش‌ازپیش نسبت به ارائه خدمت در حوزه نجوم رصدی بپردازد، لذا علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به میز خدمات الکترونیکی سازمان فضایی ایران از اینجا درخواست خود را برای دریافت خدمات پژوهشی در حوزه نجوم رصدی و بازدید ارسال نمایند.