قرائت بیانیه جمهوری اسلامی ایران در موضوع پسماندهای فضایی و اجرام نزدیک به زمین در سازمان ملل متحد

پنجاه و هشتمین جلسه زیر کمیته علمی و فنی کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورا جو (کوپوس) با موضوع پسماندهای فضایی و اجرام نزدیک به زمین در تاریخ 31 فروردین تا ۲ اردیبهشت ماه سال جاری به میزبانی دفتر امور فضای ماورای جو سازمان ملل متحد ( یونوسا) با توجه به شرایط پاندمی جهانی کرونا، به‌ صورت مجازی برگزار شد. در این نشست، بیانیه‌های جمهوری اسلامی ایران قرائت شد و در آنها به ارائه گزارش از فعالیت‌های صورت گرفته در زمینه پسماندهای فضایی و اجرام نزدیک به زمین اشاره گردید که بیشتر معطوف به پایش اپتیکی پسماندهای فضایی، نجوم رصدی و فعالیت‌های صورت گرفته در زمینه علوم شهروندی در ایران بود.
در بیانیه علمی-فنی ایران در موضوع پسماندهای فضایی به فعالیت‌های ایران به‌عنوان عضوی از شبکه رصدخانه‌های پایش اپتیکی اجرام فضایی آسیا-اقیانوسیه (اپوسوس) و همچنین طرح شبکه‌سازی رصدخانه‌های کشور اشاره شد.
در پنجاه و هشتمین جلسه نشست این کمیته، نمایندگان جمهوری اسلامی ایران ضمن تشریح فعالیت های ایران در حوزه پسماندهای فضایی، به اهداف طرح شبکه سازی رصدخانه های کشور اشاره نمودند و این طرح را با توجه به موقعیت ایران در یک منطقه خاص جغرافیایی که هیچ رصدخانه فعال حرفه‌ای در آن وجود ندارد، دارای اهمیت جهانی عنوان کردند. این اهداف عبارت بودند از؛ ترویج علوم مرتبط، ایجاد زیرساخت مناسب برای خدمات نجوم رصدی به محققان، معلمان و دانشجویان دانشگاه و دبیرستان‌ها، رصد هماهنگ چندین نقطه به‌صورت هم‌زمان، تعریف پروژه‌های تحقیقاتی مشترک در زمینه نجوم و اکتشافات فضایی و مدیریت و بایگانی داده‌های رصدی. همچنین در این گزارش مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تولید پسماندهای فضایی بیان گردید. کشورهای عضو این کمیته نیز به ارائه گزارشات خود در خصوص فعالیت های صورت گرفته در زمینه پسماندهای فضایی و تأکید بر اهمیت فعالیت در این حوزه به منظور حذف و کاهش پسماندها و افزایش امنیت فضایی پرداختند.
کمیته استفاده صلح آمیز از فضای ماورا جو همواره توجه ویژه ای به موضوع جلوگیری و یا به حداقل رساندن ایجاد پسماندهای فضایی داشته است. هر ساله کشورهای عضو کوپوس، تحقیقات و فعالیت های پژوهشی خود را پیرامون موضوع پسماندهای فضایی در زیرکمیته علمی و فنی گزارش می دهند. حاصل این امر، تدوین مجموعه ای از دستور العمل های کاهش پسماندهای فضایی است که در سال 2007 توسط مجمع عمومی مصوب شد. علاوه بر تحقیقات علمی، جنبه های حقوقی ملی و بین المللی اقدامات کاهش پسماندهای فضایی توسط زیرکمیته حقوقی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بنابه درخواست کشورهای عضو، خلاصه ای از استانداردها و دستورالعمل های تدوین شده در این حوزه در سایت این کمیته دردسترس عموم قرار دارد.
همچنین در بیانیه ایران با موضوع اجرام نزدیک به زمین، ضمن اشاره به خبر کشف و ثبت 33 سیارک توسط محققان کشورمان، دو محور اصلی شامل ضرورت مشارکت ایران در مدیریت گروه‌های متخصص مانند شبکه بین‌المللی هشدار سیارک‌ها (IAWN) و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی اجلاس‌ها و رویدادها با موضوع اجرام نزدیک به زمین در سطح منطقه‌ای و جهانی مطرح گشت.
یکی از موضوعات حائز اهمیت برای کوپوس، فعالیت در حوزه اجرام نزدیک به زمین است. تهدیدات بالقوه این اجرام و اقدامات مورد نیاز برای جلوگیری از برخورد با این اجرام در فضا توسط این کمیته از سالها پیش مورد بررسی قرار گرفته است. در سال 1995، اولین کنفرانس بین المللی در زمینه اجرام نزدیک به زمین توسط کوپوس برگزار شد و هدف آن آگاهی سازی کشورهای عضو سازمان ملل درخصوص خطرات احتمالی ناشی از این اجرام بود. این کمیته در سال 2001، تیم اقدام بر روی اجرام نزدیک به زمین را ایجاد کرد. از جمله اهداف علمی این تیم می توان به پیشرفت همکاری های بین المللی در حوزه NEO، شناسایی خطرات احتمالی NEO، ظرفیت سازی و ایجاد قابلیت برای تبادل، پردازش، آرشیو و انتشار داده های علمی در این حوزه اشاره نمود. یکی از نتایج این تیم، تشکیل شبکه IAWN و گروه مشاوره برنامه ریزی مأموریت های فضایی (SMPAG ) بود و درنهایت این تیم در سال 2015، فعالیت های خود را با موفقیت به اتمام رساند. همچنین مجمع عمومی، کارگروه اجرام نزدیک به زمین را زیرنظر زیرکمیته علمی و فنی کوپوس تأسیس کرده است و دستورالعمل های آن در سال 2013 به تصویب کمیته رسید.