گروه نجوم و اکتشافات فضایی سازمان فضایی ایران در اجرای وظایف خود و نقش حاکمیتی سازمان فضایی ایران، برنامه‌ریزی و فعالیت های گسترده‌ای را در کسوف جزئی 1 تیرماه 1399 صورت داد.
خورشیدگرفتگی پدیده نجومی نادری است که در هرسال حداکثر 5 بار به وقوع می‌پیوندد و با توجه به اینکه تنها افراد ساکن بر خط گرفت توانایی رصد آن را خواهند داشت، رخ دادن آن در یک منطقه جغرافیایی رویدادی بسیار کم‌نظیر است. خط گرفت کامل خورشیدگرفتگی حلقوی 1 تیرماه 1399 از نزدیکی مرزهای جنوب شرقی ایران و در فاصله 40 کیلومتری از سواحل سیستان و بلوچستان عبور می‌کرد. با توجه به نزدیک بودن خط گرفت کلی به ایران و شرایط ایجادشده در خصوص پاندمی ویروس کرونا و ممنوعیت سفرهای خارجی، رصد رویداد مذکور از بخش‌های جنوب و جنوب شرقی ایران بیش‌ازپیش موردتوجه منجمان و علاقه‌مندان قرار گرفت. به همین منظور گروه نجوم و اکتشافات فضایی در اجرای وظایف خود و نقش حاکمیتی سازمان فضایی ایران، برنامه‌ریزی و فعالیت گسترده‌ای را در این خصوص صورت داد. تولید محتوای آموزشی و ترویجی با موضوع خورشیدگرفتگی، فعالیت‌های علمی مرتبط با آن و نحوه رصد و ثبت آن و انتشار این مطالب به‌صورت مجازی، ازجمله فعالیت‌های انجام‌شده توسط بخش نجوم و اکتشافات فضایی سازمان در روزهای پیش از آغاز این رویداد بود. همچنین سازمان فضایی ایران با همکاری نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران شرایط حضور تعدادی از کارشناسان و متخصصان این حوزه و منجمان را در دریای عمان (به دلیل قرارگیری در خط گرفت کامل) از طریق شناورهای نیروی دریایی مهیا کردند که متأسفانه باوجود برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نزدیک، به دلیل شرایط نامناسب جوی امکان دریانوردی تا نقطه موردنظر حاصل نشد. علاوه بر موارد فوق رصد خورشیدگرفتگی توسط کارشناسان نجوم و اکتشافات فضایی سازمان با استفاده از تلسکوپ خورشیدی 90 میلی‌متری کرونادو مجهز به پالایه اچ آلفا در روستای پسابندر که نزدیک‌ترین نقطه به خط اصلی گرفت بود صورت گرفت. پخش زنده اینترنتی این رویداد به‌صورت هم‌زمان از پسابندر، رصدخانه دانشگاه زنجان، رصدخانه دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان (هلیا) و رصدخانه لارستان وابسته به مؤسسه بیکران هستی از پورتال اختصاصی نجوم و اکتشافات فضایی سازمان منتشر گردید که در حدود 35 هزار نفر این رویداد نادر را از طریق سایت سازمان فضایی ایران مشاهده کردند.
تصویری از پخش زنده خورشیدگرفتگی از پسابندر
به‌علاوه سازمان فضایی ایران در راستای ایفای نقش حاکمیتی و ارائه تسهیلات و تأمین محیط مناسب برای منجمان و علاقه‌مندانی که از اقصی نقاط کشور در پسابندر حضور یافته بودند و با توجه به قرارگیری این بندر زیبا در نقطه صفر مرزی ایران، همکاری مشترکی با برخی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و مردمی مانند اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان سیستان و بلوچستان، فرمانداری شهرستان دشت یاری، شورای روستا و دهیاری روستای پسابندر، یگان حفاظت از شیلات پسابندر و یگان مرزبانی پسابندر صورت داد. درنتیجه علاوه بر حضور بیش از 30 گروه از منجم‌ها و علاقه‌مندان از سراسر کشور و رصد و ثبت تصاویر و پخش زنده خورشیدگرفتگی، شرایط برای رصد مردم محلی نیز مهیا گردید تا زیبایی‌های این پدیده نادر برای عموم مردم معرفی شود. در حاشیه این برنامه چندین قطعه عینک ویژه رصد خورشید بین مردم محلی توزیع شد و آموزش‌هایی درباره پدیده خورشیدگرفتگی و نحوه رصد آن به اهالی پسابندر داده شد. در خلال خورشیدگرفتگی 1تیر 1399 در یک همکاری مشترک مابین سازمان فضایی ایران و پژوهشگاه فضایی ایران، کارشناسان نجوم و اکتشافات فضایی اقدام به رصد رادیویی خورشیدگرفتگی و اخذ داده های علمی با استفاده از رادیوتلسکوپ مستقر در پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل پژوهشگاه فضایی ایران نمودند که اولین رصد از این نوع در ایران بود و به‌محض نهایی شدن پردازش و تجزیه‌وتحلیل داده‌های دریافتی نتایج آن منتشر خواهد شد.
رصد رادیویی کسوف
رصد کسوف در سازمان فناوری اطلاعات
